Rola wskaźnika OEE w zarządzaniu efektywnością maszyn

Wskaźnik OEE (Overall Equipment Effectiveness), czyli całkowita efektywność wyposażenia, to kluczowy wskaźnik pozwalający ocenić efektywność wykorzystania maszyn w przedsiębiorstwach. OEE pokazuje, ile procent pracy wykonały maszyny z tego, co były w stanie maksymalnie wykonać w określonym czasie. Jest podstawową miarą w systemie TPM (Total Productive Maintenance), który pomaga utrzymać maksymalną sprawność urządzeń w przedsiębiorstwach.

Trzy parametry składające się na wskaźnik OEE

• Dostępność
• Wydajność
• Jakość

Dostępność

Dostępność bierze pod uwagę wszystkie zdarzenia wywołujące zatrzymanie produkcji, takie jak awarie czy zmiany narzędzi. Dostępność wylicza się jako różnicę pomiędzy czasem zmiany a czasem przestoju, podzieloną przez czas zmiany.

Dostępność = (Czas zmiany - Czas przestoju) / Czas zmiany

Przykład:

Jeśli maszyna pracuje na zmianie trwającej 8 godzin (480 minut), a w tym czasie przestoje wyniosły 40 minut, dostępność można obliczyć jako:

Dostępność = (480 - 40) / 480 = 440 / 480 = 0.9167 (91.67%)

Wydajność

Wydajność jest drugim parametrem wchodzącym w skład wskaźnika OEE. Wylicza się ją jako iloraz produkcji wykonanej i produkcji docelowej. Wydajność uwzględnia krótkie przerwy w produkcji oraz wolne uruchamianie urządzeń.

Wydajność = Produkcja wykonana / Produkcja docelowa

Przykład:

Jeśli maszyna powinna w ciągu zmiany wyprodukować 1000 jednostek, ale wyprodukowała tylko 900 jednostek, wydajność wyniesie:

Wydajność = 900 / 1000 = 0.9 (90%)

Jakość

Trzecim elementem mającym wpływ na wartość wskaźnika OEE jest jakość. Jakość jest wyliczana jako różnica między produkcją wykonaną a brakami, podzielona przez produkcję wykonaną. Parametr ten bierze pod uwagę produkty wadliwe, które nie spełniają standardów jakości, oraz niższą wydajność przy uruchamianiu maszyn.

Jakość = (Produkcja wykonana - Braki) / Produkcja wykonana

Przykład:

Jeśli z wyprodukowanych 900 jednostek, 20 jednostek było wadliwych, jakość wyniesie:

Jakość = (900 - 20) / 900 = 880 / 900 = 0.9778 (97.78%)

Obliczanie wskaźnika OEE

Wskaźnik OEE jest iloczynem dostępności, wydajności i jakości, pomnożonym przez 100% w celu uzyskania wartości procentowej.

OEE = Dostępność × Wydajność × Jakość × 100%

Przykład:

Korzystając z powyższych wartości:

OEE = 0.9167 × 0.9 × 0.9778 × 100% = 80.62%

Standardy światowe dla OEE

Według standardu światowego, wartości parametrów składających się na OEE powinny dążyć do:

• Dostępność: 90%
• Wydajność: 95%
• Jakość: 99%
• OEE: 85%

Zastosowanie wskaźnika OEE

Wskaźnik OEE jest nieocenionym narzędziem w monitorowaniu i poprawie efektywności produkcji. Oto kilka zastosowań OEE:

• Identyfikacja problemów produkcyjnych: OEE pozwala zidentyfikować, które aspekty produkcji wymagają poprawy – czy są to problemy z dostępnością, wydajnością czy jakością.
• Optymalizacja procesów: Dzięki analizie OEE, przedsiębiorstwa mogą wprowadzać zmiany w procesach produkcyjnych, aby zwiększyć efektywność maszyn i zmniejszyć przestoje.
• Motywacja zespołów produkcyjnych: Regularne monitorowanie i raportowanie wskaźnika OEE może motywować zespoły produkcyjne do poprawy swoich wyników, dążąc do osiągnięcia standardów światowych.
• Porównanie wydajności: OEE umożliwia porównanie efektywności różnych maszyn, linii produkcyjnych, zmian roboczych czy nawet różnych zakładów produkcyjnych w ramach jednej firmy.

Podsumowanie

Wskaźnik OEE (Overall Equipment Effectiveness) to kluczowy miernik efektywności wykorzystania maszyn w przedsiębiorstwach. Składa się z trzech parametrów: dostępności, wydajności i jakości. Poprawne monitorowanie i analiza wskaźnika OEE pozwala na identyfikację obszarów wymagających poprawy, optymalizację procesów produkcyjnych oraz motywację zespołów do osiągania lepszych wyników. Dzięki temu przedsiębiorstwa mogą zwiększać swoją konkurencyjność i osiągać lepsze wyniki finansowe. Dążenie do osiągnięcia standardów światowych dla wskaźnika OEE, takich jak 85%, jest celem wielu nowoczesnych firm produkcyjnych.